In haar uitspraak van 30 juni 2021 (Nevele-arrest) heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State aangegeven dat provincies en gemeenten hun eigen normen kunnen stellen. Bijvoorbeeld voor geluid, slagschaduw en externe veiligheid. Dat is niet nieuw. Provincies en gemeenten hadden die ruimte om eigen milieunormen toe te passen altijd al. Ze moeten daarbij wel goed uitleggen waarom die normen gekozen zijn voor het desbetreffende windpark: de eigen, lokale milieunormen moeten een actuele, deugdelijke, op zichzelf staande en op de aan de orde zijnde situatie toegesneden motivering hebben.
Verschillende uitspraken van de Raad van State onderstrepen deze mogelijkheid nog eens. In procedures over een windpark in Staphorst en windpark Elzenburg-De Geer in Oss is geoordeeld dat het Nevele-arrest in die zaken niet van toepassing was, omdat de gemeenten eigen, specifieke milieunormen hadden gesteld aan deze windparken. De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State oordeelde op 12 april 2023 dat de motivering voor de windparken Delfzijl Zuid-uitbreiding en Karolinapolder aan de eisen voldoet. Op basis van de lokale milieunormen en de manier waarop ze zijn opgesteld ( n.a.v. het Nevele-arrest) mogen beide windparken gebouwd worden. Op 1 november 2023 besliste de Raad van State dat ook de lokale normen voor BurgerWindPark A2 Lage Rooijen in gemeente Maasdriel geldig zijn. Deze uitspraken hebben ook gevolgen voor windprojecten in andere gemeenten en provincies.
Eigen normen vs. nieuwe landelijke normen
Tot de inwerkingtreding van de nieuwe landelijke normen kan het lokale bevoegd gezag nog steeds eigen lokale normen stellen. Op deze pagina lees je hier meer over.
Gesprek met de omgeving
Een traject om te komen tot lokale normering geeft de kans om met bewoners, bedrijven, maatschappelijke organisaties en de gemeenteraad in gesprek te gaan over wat men belangrijk vindt, welke zorgen men heeft en hoe die weggenomen kunnen worden. Vervolgens vindt er politiek-bestuurlijk een afweging plaats van alle belangen die er spelen.
Overkoepelend is er het belang voor de inwoners van Nederland dat de klimaatverandering zo klein mogelijk blijft, en het belang van een daarvoor vlot verlopende energietransitie. Voor dat laatste hebben gemeenten, provincies, Nederland en vele maatschappelijke organisaties zich gecommitteerd aan de transitie naar duurzame energie-opwek, waar wind op land onderdeel van is. Bij de lokale afweging staan die belangen naast de belangen van de omwonenden van een windpark voorop (leefomgeving, veiligheid en eventuele overlast) en anderzijds hebben gemeenten, provincies en Nederland zich gecommitteerd aan de transitie naar duurzame energie-opwek, waar wind op land onderdeel van is. Ook de haalbaarheid en daarmee de opbrengsten van het windpark spelen mee in de afweging. Voor elke strengere norm is de vraag: hoeveel minder opbrengst levert dit op en is exploitatie van het windpark daarmee nog haalbaar?
Voorbeelden lokale normen
Sinds de Nevele-uitspraak is of wordt, volgens onze informatie, voor circa 20 windparken op land gewerkt aan lokale normen (status: juli 2023). Voor ongeveer de helft hiervan is een vergunning afgegeven. Het is goed mogelijk dat meer gemeenten met lokale normering (willen gaan) werken en dat we daar nog geen zicht op hebben. Ook vóór de Nevele-uitspraak werd op sommige plaatsen al met lokale normen gewerkt. Ook daarvan hebben wij geen totaaloverzicht.
Op deze helpdesk verzamelen we voorbeelden van lokale specifieke milieunormen die provincies of gemeenten hebben vastgesteld.
Lees hier meer over de het stellen van eigen milieunormen per type inrichting met windturbines (IPLO).