Geluidsnormen
Geluidsnormen gaan over het beschermingsniveau voor omwonenden tegen geluidshinder. Ze worden weergegeven in decibel en worden geformuleerd als wat er bij een gebouw in de omgeving op de gevel maximaal mag worden gemeten. Geluidsnormen zeggen niets over de afstand tussen een windturbine en bebouwing, hoewel een geluidsnorm bij elke turbine wel resulteert in een afstand om aan die geluidsnorm op de gevel te kunnen voldoen.
In de oude normen én in de concept-normen wordt gewerkt met een toegestaan jaargemiddelde voor de dag, de avond en de nacht. De gedachte daarbij is dat normen voor een maximaal geluid niet nodig zijn, omdat windturbines geen piekgeluiden voortbrengen, zoals industrie bijvoorbeeld wel kan doen. In principe zijn de geluidsnormen voor windturbines gelijk aan die voor andere geluidsbronnen. In verband met het swoosh-geluid van turbines, dat als extra hinderlijk kan worden ervaren, was in de oude normen én zal in de nieuwe normen het toegestane niveau van decibel lager zijn dan bij andere geluidsbronnen.
In de concept-normen die in oktober 2023 zijn gepubliceerd, worden naast grenswaarden die overeenkomen met de oude windturbinenormen uit het voormalige Activiteitenbesluit, strengere normen voorgesteld als standaardwaarde, namelijk 45 dB Lden en 39 dB Lnight op geluidgevoelig gebouwen.
Lees verder over geluidnormering windturbines (RVO)
Lees meer over geluid en gezondheid binnen het thema gezondheid.
Afstandsnormen
De landelijke concept-milieunormen bevatten ook een voorstel voor een afstandsnorm: tenminste een afstand van 2x tiphoogte tot windturbinegevoelige objecten (= woonfunctie, zorgfunctie met bedden, onderwijsfunctie, kinderopvangfunctie met bedden). Hiervan kan alleen worden afgeweken voor zwaarwegende economische belangen of zwaarwegende andere maatschappelijke belangen (ZEZAM), mits lokaal goed gemotiveerd
De afstandsnorm is nieuw ten opzichte van de oude normen. Hiermee wordt invulling gegeven aan de afspraak uit het coalitieakkoord van Rutte IV. Een afstandsnorm is de in meters meetbare afstand tussen een windturbine en een object (bijvoorbeeld een woning). Je kunt op basis van een afstandsnorm als het ware met een passer een cirkel om een woning tekenen; binnen deze cirkel mag dan geen windturbine komen.
Onderzoeken naar afstandsnormen
Naast 2x de tiphoogte zijn in het plan-MER ook 3x en 4x de tiphoogte onderzocht. Een afstand van viermaal de tiphoogte bij een referentieturbine van 2 MW (235 m) komt neer op een afstand van 940 m en bij een referentieturbine van 4 MW (tiphoogte 280 m) geldt dan een afstand van 1120 m.
Onderzoek Arcadis naar afstandsnormen
Voorafgaand aan de landelijke plan-m.e.r. heeft Arcadis onderzoek gedaan naar afstandsnormen met betrekking tot normering daarover in diverse andere landen en de eventuele voor- en nadelen ervan. Het rapport laat zien dat de acht onderzochte Europese landen weinig overeenkomsten vertonen in de wijze waarop de afstands- en milieunormen voor windturbines zijn vormgegeven. De normen variëren van twee tot tien keer de tiphoogte en van 300 tot 1.100 meter (waarbij dit in Duitsland bovendien verschilt voor de diverse deelstaten).
Een van de conclusies van het onderzoek van Arcadis is dat een specifieke afstand niet leidt tot een eenduidige waarde voor de geluidsbelasting en voor het slagschaduwniveau. Dat komt omdat er bij zowel geluid als slagschaduw meer meespeelt dan alleen de afstand, zoals het type turbine, opstelling en windklimaat en bodemtype. Lees hier het rapport 'Onderzoek afstandsnormen windturbines'
Onderzoeken naar ruimtelijke impact en effecten op plaatsingspotentieel
Daarnaast zijn lopende de plan-m.e.r.-procedure twee onderzoeken uitgevoerd naar de ruimtelijke impact van afstandsnormen en eventueel effect op plaatsingspotentieel van windturbines. Je vindt deze onderzoeken op de website van NP RES
Afstandsnormen vs. geluidsnormen
Afstandsnormen zeggen niets over het geluidsniveau in decibel dat bij omringende gebouwen wordt gehoord; dat is namelijk afhankelijk van o.a. het type windturbine (turbines van verschillende producenten hebben verschillende geluidseigenschappen; nieuwere en hogere turbines zijn vaak stiller, etc.), de omgeving (tussenliggende geluidsbeperkende of -versterkende elementen, zoals bodemtype of waterpartijen) en de opstelling (in rijen of verspreid, op een verhoging etc.). Een afstandsnorm geeft geen bescherming tegen specifieke milieuaspecten, zoals geluid, slagschaduw en externe veiligheid. Daarom zijn die aspecten zowel in de oude als in de nieuwe concept-normen apart opgenomen. Het voordeel van een afstandsnorm is dat het makkelijk communiceerbaar en meetbaar is en landelijk een ongeveer gelijke visuele bescherming biedt. Met aanvullende geluidseisen hebben windturbinebouwers een drijfveer om stillere turbines te gebruiken.